Mẹ Âu Dương Tu quyết tâm nuôi dưỡng con thành một người có phẩm đức

( PHUNUTODAY ) - Vốn dĩ cổ nhân giáo dục con cái trở thành bậc Hiền tài sử sách lưu danh, nghìn thu thơm tiếng đó là bởi họ biết ‘dĩ đức vi thủ’ (lấy cái đức làm đầu). Dùng đức để dạy con, dùng đức làm gốc rễ để phát triển cuộc đời.

Âu Dương Tu là nhà sử học, nhà văn nổi danh thời Bắc Tống. Khi ông lên bốn tuổi thì cha qua đời. Mẹ ông là Trịnh Thị đã thủ tiết nuôi con ăn học. Mặc dù chỉ đọc qua mấy cuốn sách cổ nhưng nhờ có ý chí nghị lực phi thường, bà đã giáo dục được một người con tài đức, một điển hình mẫu mực của người quân tử thời xưa.

Sinh thời, cha của Âu Dương Tu đã nổi tiếng là một vị quan thanh liêm chính trực và hiếu khách. Trong nhà ông lúc nào cũng đông đúc người ra vào thăm hỏi, gia đình lúc đó cũng đủ ăn. Sau khi cha của Âu Dương Tu mất đi, gia cảnh dần dần trở nên bần hàn túng thiếu. Cuối cùng, hai mẹ con ông rơi vào cảnh “phòng không có một gian, đất không có một bờ”.

Nhưng mẹ của Âu Dương Tu là một người phụ nữ mạnh mẽ và có ý chí kiên cường. Bà tuy nghèo khó nhưng chí không tận, dựa vào bản thân mình cần cù làm lụng, một lòng nuôi con trai khôn lớn trưởng thành.

Năm Âu Dương Tu lên 6 tuổi, mẹ của cậu bắt đầu dạy cậu học chữ, đọc sách. Bà cũng giáo dục con về đạo lý làm người. Bởi vì nhà nghèo không có tiền mua giấy bút nên bà đã dùng cây sậy thay thế. Bà còn lấy cát trải trên nền đất để làm giấy rồi dạy con viết từng nét chữ. Đây cũng là nguồn gốc của câu thành ngữ: “Dùng sậy viết chữ mà dạy con nên người. 

Nguồn gốc của câu thành ngữ: “Dùng sậy viết chữ mà dạy con nên người”.

Khi Dương Tu lớn hơn, mẹ đưa cậu đến nhà người hàng xóm để mượn sách về đọc, đôi khi còn sao chép lại nội dung của những cuốn sách ấy.

Một lần, Âu Dương Tu hỏi mẹ: ‘‘Vì sao mẹ lại có quyết tâm và sức mạnh lớn như vậy để nuôi dưỡng con’’.Mẹ Âu Dương nói: “Sau khi cha con mất đi, mẹ có thể ở vậy nuôi con là bởi vì muốn cho con biết phẩm đức cao thượng của cha con. Mẹ thương cha con, cũng yêu thương con nên quyết tâm nuôi dưỡng con thành người có phẩm đức như cha của con vậy. Vì con, khổ hơn nữa mẹ cũng có thể chịu được”.Lát sau, bà lại kể về thân thế của bản thân và cách đối xử của chồng mình cho con trai nghe: “Lúc mẹ được gả về nhà họ Âu Dương, bà nội của con đã qua đời. Nhưng từ những kỷ niệm của cha con về bà nội, mẹ biết cha con là người hiếu thảo. Cha con ở nhà tôn kính người lớn, ở bên ngoài làm quan thì luôn công chính nghiêm minh. Ông không bao giờ làm việc qua loa, đại khái…Cha con ban ngày làm việc, ban đêm xem án kiện đến đêm khuya mới ngủ. Đối với những người bị phán tội chết, cha con thường xem đi xem lại bản án nhiều lần. Bởi vì ông cho rằng mạng người là có liên quan đến Trời, không thể qua loa. Về sau này, bởi vì mệt nhọc quá độ mà mắc bệnh.Cha con trước lúc lâm chung nói:Ta không thể nhìn thấy con trai trưởng thành, hy vọng nàng sau này có thể nói với con trai rằng: Làm người không thể tham tài cầu lợi, trong cuộc sống đừng truy cầu quá phận, phải hiếu kính người trên và có một tấm lòng lương thiện. Đây là di ngôn của cha con để lại".Âu Dương Tu nghe xong những lời của mẹ, trào nước mắt nói: “Con nhất định sẽ làm theo lời di huấn của cha để lại. Nhất định sẽ làm một người có phẩm đức cao thượng”.

Nhờ có sự giáo dưỡng của mẹ, Âu Dương Tu đỗ đầu Tiến sĩ năm 24 tuổi. Ông từng giữ nhiều chức quan trọng yếu như: Hàn lâm học sỹ, Xu mật viện Phó sứ, Tham tri chính sự… Dưới triều vua Tống Thần Tông, ông được thăng tới chức Binh bộ Thượng thư.

Năm Khánh Lịch thứ ba, vì cố gắng giúp đỡ Phạm Trọng Yêm giữ gìn tân pháp và bênh vực nhà cải cách; chống tham nhũng, bè phái; chỉ theo theo lẽ phải, không sợ bạo lực… nên ông bị giáng chức.

Âu Dương Tu lo lắng việc mình bị giáng chức sẽ khiến mẹ buồn phiền và suy nghĩ. Nhưng mẹ của Âu Dương Tu khi biết chuyện đã nói: “Con vì chính nghĩa mà bị giáng chức, không thể nói là không vinh dự. Nhà chúng ta đã quen với cảnh bần hàn túng thiếu. Chỉ cần tư tưởng của con không có gánh nặng, tinh thần không suy sụp thì mẹ đã rất hạnh phúc rồi”.Lời nói ấy của mẹ Âu Dương Tu quả thực khiến cho không ít vị quan trong triều đình đương thời phải thốt lên rằng: “Có một người mẹ như thế, đứa con làm sao không vĩ đại được?”8 thói quen không tốt của bố mẹ ảnh hưởng xấu đến con cáiCổ nhân nói: “Nuôi con gái không dạy thì hại ba đời”, nghĩa là gì?